استیفا یعنی آنکه شخص از مال یا عمل غیر استفاده کند. این استفاده ممکن است با رضایت صاحب مال یا عمل باشد که به آن استیفای مشروع می گوییم. و ممکن است بدون رضایت صاحب مال یا عمل باشد که به آن استیفای نامشروع می گوییم. استیفای نامشروع در قوانین ما در حدود بحث غصب می گنجد.
در صورتی که در خصوص استیفا در دعاوی حقوقی سوالی دارید، می توانید از وکیل متخصص گروه وکلای حقوق بشر مشاوره حقوقی دریافت کنید.
با شماره های موجود در متن مقاله تماس بگیرید و برای حل مشکل خود با وکیل متخصص، اقدام کنید.
مهم ترین عناوین این مقاله
- انواع استیفاء در حقوق مدنی
- آیا در استیفای مشروع، اهلیت مالک یا عامل برای دریافت اجرت المثل لازم است؟
- عدم تعیین اجرت در استیفاء
- استیفای زوج از اعمال زوجه
- تفاوت استیفا از مال غیر با غضب
- استیفای نامشروع
جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را کلیک نمایید
انواع استیفاء در حقوق مدنی
مطابق ماده 336 قانون مدنی، استیفاء از عمل غیر باید دارای مولفه های زیر باشد:
1. شخص بر حسب درخواست دیگری اقدام به امری نماید.
2. عمل عرفا دارای اجرت باشد یا شخص عادتا مهیای آن عمل باشد. مانند چرخدارانی که در فرودگاه برای حمل کالاها آماده هستند، که عمل آنها در شرایط معمولی عرفا اجرت ندارد، اما با توجه به آنکه در فرودگاه کار ایشان همین امر است، اقدامات آنها دارای اجرت است.
3. عملی که انجام می شود، مشروع باشد. به اعمال غیر قانونی اجرتی تعلق نمی گیرد.
4. عامل قصد تبرع نداشته باشد. البته اصل بر عدم تبرع است. به عبارت ساده تر، یعنی قصد کار رایگان نداشته باشد.
اگر شرایط فوق جمع باشد، شخص استفاده کننده باید اجرت المثل عمل عامل را بپردازد.
مطابق ماده 337 قانون مدنی، استیفا از مال غیر باید دارای مولفه های زیر باشد:
1. شخص بر حسب اذن صاحب مال از مال او استفاده کند، اگر شخص بدون اذن شخصی از مال او استفاده کند، عمل او تابع قواعد غصب است و تحت عنوان استیفای مشروع نمی گنجد
2. استفاده از مال عرفا دارای اجرت باشد.
3. اذن در انتفاع مجانی نباشد.
اگر شرایط فوق جمع باشد، شخص استفاده کننده باید اجرت المثل استفاده ای را که از مال غیر برده است، بپردازد.
آیا در استیفای مشروع، اهلیت مالک یا عامل برای دریافت اجرت المثل لازم است؟
در پاسخ به این سوال باید بین استیفا از مال دیگری و استیفا از عمل دیگری تفاوت قائل شد.
1- در استیفا از عمل غیر: اهلیت عامل لازم نیست و عامل در فرض عدم اهلیت نیز مستحق دریافت اجرت المثل است.
2- در استیفا از مال غیر: اهلیت مالک برای دریافت اجرت المثل شرط نیست، اما اگر مالکی که به دیگری اذن در استفاده از مالش را داده است، فاقد اهلیت باشد، این استفاده نوعی استیفای مشروع تلفی نمی شود و بلکه در حکم غصب است و شخص استفاده کننده باید اجرت المثل مال را بپردازد.
در حالی که اگر در قالب استیفای مشروع می گنجید، نیازی به دادن اجرت المثل منافع غیر مستوفات نبود و فقط اجرت المثل منافع مستوفات را پرداخت می کرد.
یکی از پرتکرار ترین پرونده ها، مطالبه اجرث المثل عمل یا مال است. داشتن یک وکیل خوب در این مرحله تا حد زیادی حقوق و منافع شما در دعوا را حفظ خواهد کرد. حضور وکیل ثبتی، اداری، تجاری می تواند بهترین گزینه برای دفاع از شما در پرونده مطالبه اجرت المثل باشد.
جهت ارتباط با وکیل گروه وکلای حقوق بشر با شماره تماس بگیرید.
عدم تعیین اجرت در استیفاء
باید توجه داشت که در استیفا از مال غیر یا عمل غیر، اجرت این استیفا تعیین نشده است، زیرا در صورت تعیین اجرت، با عقد اجاره اموال یا اجاره اشخاص رو به رو خواهیم بود و شخصی که از مال یا عمل او استفاده شده است، مستحق همان اجرت تعیین شده خواهد بود.
استیفای زوج از اعمال زوجه
یکی از مصادیق استیفا از عمل غیر، استیفای زوج از عمل زوجه است. با شرایط زیر زن می تواند اجرت المثل ایام زوجیت را بابت کارهایی که در منزل شوهر و برای شوهر انجام داده، بنا بر تبصره ماده 336 دریافت کند:
زن اعمالی را به درخواست شوهر انجام داده باشد.
آن اعمال شرعا بر عهده زن نباشد، بنابراین زن نمی تواند برای انجام اموری مانند تمکین یا نگهداری فرزندان مطالبه دستمزد کند. زیرا این امور شرعا بر عهده اوست.
زن قصد تبرع نداشته باشد. البته علی الاصول زنان در انجام کارهایی که در زندگی مشترک انجام می دهند، قصد تبرع دارد.
کارهایی که زن انجام داده است، عرفا دارای اجرت باشد.
یکی از مشکلات و سوالات مهم زوجین در مورد استیفا زوج از عمل زوجه است که سبب بروز بسیاری از اختلافات شده است. اگر برای حل مشکلات حقوقی خانواده به وکیل یا راهنمایی حقوقی نیاز دارید، با وکیل خانواده، طلاق، مهریه و نفقه گروه وکلای حقوق بشر تماس بگیرد.
تفاوت استیفا از مال غیر با غضب
در استیفا، شخص فقط اجرت المثل منافعی را که استفاده کرده باید بپردازد، اما در غصب هم برای منافع مستوفات و هم برای منافع غیر مستوفات باید اجرت المثل بدهد. به عبارت دیگر، در استیفا، اجرت المثل استفاده ای که برده ایم را می پردازیم، اما در غصب، اجرت المثل مال را پرداخت می کنیم. صرف نظر از اینکه استفاده کرده باشیم یا خیر.
استیفای نامشروع
استیفای نامشروع در صورتی می تواند از موجبات مسئولیت مدنی واقع شود که:
دو شخص هیچ گونه رابطه ای با هم نداشته باشند.
از اموال یکی کم شود و به اموال دیگری اضافه شود.
با جمع دو شرط فوق، شخص باید معادل نفعی که از اموال شخص دیگر برده است، بپردازد. برای مثال، فرض کنید شخصی باغ خود را اجاره داده است، مستاجر با یک شرکت خدمات کشاورزی قرارداد می بندد تا زمین را کود بدهند و درختان را سم پاشی کنند و آن شرکت این اقدامات را انجام می دهد. اما قبل از آنکه مستاجر پولی به آنها بپردازد،قرارداد اجاره فسخ شده و مستاجر آن زمین را تخلیه می کند. طبق یک نظر کلی، موجر باید اجرت المثل این اقدامات شرکت کشاورزی را بپردازد، هر چند که با آن شرکت هیچ قراردادی ندارد و آن شرکت به درخواست او، اقدام به سم پاشی نکرده اند. زیرا در هر حال مزایا و فواید حاصل از این کود دادن و سم پاشی به مالک آن زمین رسیده است.
چطور با گروه وکلای حقوق بشر ارتباط بگیریم؟
اگر پرونده کیفری یا حقوقی دارید و به دنبای یک وکیل با سابقه می گردید با گروه وکلای حقوق بشر تماس بگیرید. این گروه با حضور وکلای مجرب سابقه درخشانی در پیگیری و حل و فصل پرونده ها دارند. این مجموعه از وکلای متخصصی بهره مند است که می توانند به صورت حضوری و تلفنی خدمات حقوقی ارائه دهند. یکی از مزایا اصلی در برقراری تماس تلفنی با وکیل صرفه جویی در وقت است. شما علاوه بر اینکه از اطلاعات حقوقی یک وکیل خبره بهره مند می شود در زمان و هزینه خود صرفه جویی می کنید.
جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را کلیک نمایید