شخصی تصور می کند که به دیگری مدیون است، در حالی که حقیقتا مدیون نیست. او طبق این تصور خود، مالی را به شخصی که طلبکار او نیست می پردازد، این عمل، ایفای ناروا در حقوق مدنی نام دارد. و شخصی که آن مال را پرداخت کرده است، می تواند آن را باز پس بگیرد. در این خصوص باید توجه داشت که :
1-اگر دین معلق، قبل از حصول معلق علیه تادیه شود، ایفای ناروا است و قابل پس گیری است و اگر قبل از پس گرفتن دین، معلق علیه حاصل شود، دیگر قابل باز پس گیری نیست، زیرا تهاتر رخ می دهد.
2-دیون موجل برخلاف دیون معلق وجود خارجی دارند و فقط سررسید آنها نرسیده است، بنابراین اگر دین موجل، قبل از سر رسید تادیه شود قابل باز پس گیری نیست، زیرا ایفای ناروا محسوب نمی شود.
مهم ترین عناوین این مقاله
- مسئولیت های دریافت کننده ناروا
- آیا علم و جهل شخصی که مالی را به ناحق دریافت کرده است، در وضعیت ایفای ناروایی که صورت گرفته، تفاوتی ایجاد می کند یا خیر؟
- فرق ایفای ناروا با استیفای ناروا
مسئولیت های دریافت کننده ناروا
ایفای ناروا در حکم غصب است. گیرنده مال نیز در اینجا حکم غصب را دارد و ید او عدوانی است، چه با علم به عدم استحقاق خود مال را دریافت کند و چه بدون علم به عدم استحقاق خود.
با توجه به غاصبانه بودن ید دریافت کننده مال، ضامن عین مال است و باید عین مال را بازگرداند یا در صورت تلف عین، مثل یا قیمت آن را بازگرداند.
شخصی که مال را دریافت کرده، ضامن منافع مال است و باید بدل کلیه منافع مستوفات و غیر مستوفات را که در زمان تصرف او تلف شده، بپردازد. برای مثال، اگر از آن مال استفاده کرده، باید اجرت المثل این استفاده ها را بپردازد( بدل منافع مستوفات) و اگر از آن مال استفاده نکرده باشد و صرفا در زمان تصرف او این منافع از مال سلب شده باشد، باید اجرت المثل منافعی را نیز که استفاده نکرده، اما در زمان تصرف او از بین رفته اند، بپردازد. ( بدل منافع غیر مستوفات)
شخصی مزبور باید کلیه خسارات وارد بر آن مال را نیز جبران کند، حتی اگر آن خسارات ناشی از قوه قاهره باشد.
اگر شخصی مالی را من غیر حق دریافت کند و سپس آن را بفروشد این معامله، فضولی است. در ماده 304 قانون مدنی چنین بیان شده است که، اگر شخصی که مال را دریافت کرده و فروخته جاهل به عدم استحقاق خود باشد، معامله او فضولی و غیر نافذ است به طریق اولی و از باب قیاس اولویت، اگر شخصی که مال را دریافت کرده و فروخته، عالم به عدم استحقاق خود باشد، باز هم معامله او فضولی و غیر نافذ است.
جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را کلیک نمایید
آیا علم و جهل شخصی که مالی را به ناحق دریافت کرده است، در وضعیت ایفای ناروایی که صورت گرفته، تفاوتی ایجاد می کند یا خیر؟
در پاسخ به این سوال باید به دو نکته توجه داشت که، از حیث مسئولیت شخص دریافت کننده، علم و جهل او تاثیری در میزان مسئولیت وی ندارد، زیرا مطابق ماده 303 قانون مدنی، در هر صورت، شخص دریافت کننده، ملزم به استرداد عین مال و جبران منافع تفویت شده و جبران خسارات وارده بر مال است.
از حیث مطالبه مخارج نگهداری مال، علم و جهل دریافت کننده مال تاثیر دارد، زیرا مطابق ماده 305 قانون مدنی، اگر او عالم به عدم استحقاق خود باشد نمی تواند مخارج نگهداری و حفاظت از مال را از مالک مطالبه کند، اما اگر جاهل باشد می تواند مخارج نگهداری و حفاظت مال مانند هزینه انبارداری و... را از مالک آن مطالبه کند.
فرق ایفای ناروا با استیفای ناروا
استیفا به این معناست که شخص از مال یا عمل غیر استفاده کند. اگر بدون رضایت صاحب مال یا عمل باشد که به آن استیفای ناروا یا نامشروع می گویند. بهعبارت دیگر، استیفای ناروا یا بلاجهت یعنی بر دارایی یک فرد بدون دلیل و بلاجهت و با زیان رساندن به فردی دیگر، افزوده و از دارایی دیگری کم شود. استیفای نامشروع یا ناروا در قانون ما تحت عنوان غصب می گنجد و عنوان جداگانه ای در قانون ندارد.
با وضع قاعده جلوگیری از استیفا یا دارا شدن ناعادلانه یا بلاجهت از سوی قانونگذار، سعی بر این شده است که از دارا شدن ناعادلانه افرادی که دارای حق قانونی نیستند یا قراردادی که دال بر محق بودنشان باشد را ندارند، جلوگیری شود.
چطور با یک وکیل خوب مشاوره حقوقی بگیریم؟
همه کسانی که حداقل یکبار پا به دادگاه گذاشته اند یا درگیر پرونده های حقوقی و کیفری بوده اند، حتما در لحظاتی جای خالی یک وکیل خوب را احساس کرده اند. در صورتی که شما با مشکلات حقوقی درگیر هستید و به دنبال یک وکیل خوب و با سابقه هستید، نگران نباشید. ما بهترین موسسه حقوقی را به شما معرفی می کنیم. گروه وکلای حقوق بشر با بهره مندی از وکلای پایه یک دادگستری، اساتید دانشگاه و کارشناسان خبره، آماده ارائه خدمات در امور ثبتی، اداری، تجاری، خانواده، طلاق، مهریه، نفقه و غیره هستند.
در صورت نیاز می توانید با تلفن این موسسه حقوقی تماس حاصل نمائید و با اخذ نوبت به دفتر یا شعب این مجموعه مراجعه کنید.
جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را کلیک نمایید