در دنیای معاملات و داد و ستد، صداقت و راستی، ریشه‌های اعتماد و ثبات معاملات هستند. اما متأسفانه، گاهی افراد سودجو با فریب و نیرنگ، اقدام به غش در معامله می‌کنند و حق و حقوق دیگران را پایمال می‌کنند.
غش در معامله، به معنای فریب و نیرنگ فروشنده در حین معامله و به اشتباه انداختن خریدار به منظور جلب رضایت او برای انجام معامله است. در واقع، در غش، فروشنده با پنهان کردن عیوب و ایرادات کالا یا مبالغه در بیان مزایای آن، خریدار را فریب می‌دهد تا او راضی به انجام معامله شود. در دین اسلام ، غش در معامله به دلیل نقض حقوق دیگران، از بین بردن اعتماد و تضعیف بنیان های اخلاقی حرام و ناپسند است. علاوه بر مبانی اسلامی، غش در معامله از نظر حقوقی دارای عواقب و آثار منفس است. در این مقاله قصد داریم از زاویه حقوقی و قانونی به مقوله غش در معامله بپردازیم.
مهم ترین عناوین این مقاله
- شرایط غش در معامله چیست؟
- مصادیق غش در معامله
- حکم غش در معامله چیست؟
جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را کلیک نمایید
شرایط غش در معامله چیست؟
در قسمت ابتدا مقاله با تعریف غش در معامله آشنا شدیم. همان طور که اشاره شده غش در معامله، به معنای فریب و نیرنگ یکی از طرفین معامله (معمولاً فروشنده) در حین معامله و به اشتباه انداختن طرف مقابل (معمولاً خریدار) به منظور جلب رضایت او برای انجام معامله است. در واقع، در غش، فریب‌دهنده با پنهان کردن عیوب و ایرادات کالا یا مبالغه در بیان مزایای آن، طرف مقابل را فریب می‌دهد تا او راضی به انجام معامله شود. اما غش در معامله برای تحقق و بروز آثار و عواقب نیازمند شرایطی است. لذا تا زمانی که یکی از شرایط ذیل محقق نشود، مقوله غش در معامله منتفی است.
شرایط غش در معامله عبارت است از:
- فریب طرف معامله: فریب‌دهنده باید با انجام اعمال یا پنهان‌کاری، طرف مقابل را فریب دهد.
- بی‌اطلاعی طرف فریب‌خورده: طرف فریب‌خورده باید از اعمال فریب‌دهنده بی‌اطلاع باشد.
- قصد فریب: فریب‌دهنده باید قصد فریب طرف مقابل را داشته باشد.
- معلوم و معین بودن مورد معامله: مورد معامله باید عین معین باشد، یعنی قابل اشاره در دنیای واقعی باشد.
مصادیق غش در معامله
در بسیاری از موقعیت ها معمولا به دلیل عدم آگاهی به قوانین از حق و حقوق خود صرف نظر می نمایئم. یکی از مواردی که گریبان گیر اکثریت جامعه است، غش در معامله در خرید و فروش های روزمره است. در این قسمت به جهت تفهیم بهتر و روشن شدن معنای دقیق غش در معامله مثال هایی واقعی و ملموس از غش در معامله را برای شما در نظر گرفته ایم:
کم‌فروشی یا گرانفروشی: دستکاری ترازو، اضافه کردن مواد به کالا، قیمت‌گذاری غیرواقعی
خوب جلوه دادن مورد معامله: آب زدن به سبزیجات، رنگ کردن میوه‌های نارس، پنهان کردن خراشیدگی‌ها
پنهان کردن عیوب مورد معامله: رنگ کردن ماشین تصادفی، پنهان کردن ترک‌های دیوار
نشان دادن چیزی بر خلاف جنس و ماهیت آن: روکش فلزی به جای طلا، سنگ بدلی به جای الماس
غش در معامله توسط خریدار: در برخی موارد، خریدار نیز می‌تواند با پنهان کردن اطلاعات یا مبالغه در بیان مزایای مورد معامله، مرتکب غش در معامله شود.
.حکم غش در معامله چیست؟
بر اساس ماده 438 قانون مدنی، تدلیس یا غش در معامله عبارت است از "هر عملی که موجب فریب طرف معامله شود." حکم غش در معامله، در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران به طور مفصل بیان شده است. حق فسخ بر مبنای خیار تدلیس، بطلان معامله و حق شکایت کیفری از جمله حقوقی است که قانون به شخص فریب خورده اعطا کرده است تا بتواند بر مبنای آنان از حقوق خود دفاع نماید. در ادامه به هر یک از موارد به تفکیک می پردازیم:
خیار تدلیس:
در صورت اثبات غش در معامله، برای شخص فریب‌خورده، "خیار تدلیس" ایجاد می‌شود. به موجب این خیار، شخص فریب‌خورده می‌تواند معامله را فسخ کند و به وضعیت قبل از معامله بازگردد. بر اساس ماده 439 قانون مدنی، پس از اطلاع از غش در معامله، شما می‌توانید با استناد به خیار تدلیس، معامله را فسخ کنید و به وضعیت قبل از معامله بازگردید. برای فسخ معامله باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و با تنظیم اظهارنامه اعلام فسخ معامله به طرف مقابل، حق فسخ خود را به صورت فوری به وی اعلام کنید و سپس دادخواست تایید فسخ را نیز ثبت کنید.
بطلان معامله:
در برخی موارد خاص، غش در معامله می‌تواند منجر به "بطلان معامله" شود. به این معنی که معامله از ابتدا باطل و بی‌اثر بوده است. این امر در مواردی اتفاق می‌افتد که فریب‌دهنده، کالایی را به جای کالای مورد درخواست طرف مقابل به وی بفروشد. به عنوان مثال، فروش آهن روکش شده به جای طلا.
نحوه شکایت از غش در معامله:
در صورت مشاهده غش در معامله، شخص فریب‌خورده می‌تواند از طریق مراجع قانونی اقدام به احقاق حقوق خود کند. برای این منظور، لازم است با ارائه مدارک و شواهد، اثبات شود که غش در معامله صورت گرفته است. در برخی موارد، غش در معامله می‌تواند مشابه کلاهبرداری باشد. در این صورت، شما می‌توانید با تنظیم شکواییه کیفری به جرم تدلیس و کلاهبرداری در معامله به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید تا پرونده شما در دادسرا و سپس در دادگاه مورد رسیدگی قرار گیرد. بر اساس ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری، در صورت اثبات کلاهبرداری در معامله، فرد متخلف به مجازات رد مال به صاحب آن، حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی محکوم خواهد شد.
تماس با وکیل پایه یک دادگستری
گروه وکلای حقوق بشر با داشتن مجموعه ای از حقوق دانان و اساتید دانشگاه و وکلای پایه یک دادگستری یکی از بهترین مجموعه های حقوقی جهت مشاوره حقوقی هستند. این مجموعه با داشتن وکیل متخصص در هر یک از امور ملکی، چک، سفته، اجاره، خرید و فروش ، قرارداد مشارکت و غیره آماده ارائه خدمات وکالتی و مشاوره تخصصی در تمامی زمینه ها و موضوعات حقوقی و کیفری هستند. این گروه با ارجاع تخصصی پرونده ها به وکیل پاییه یک دادگستری، تمام تمرکز و تلاش خود را در راستای حل مشکلات موکلین قرار می دهند.
در صورت نیاز به مشاوره تلفنی با تلفن گویای گروه وکلای حقوق بشر تماس حاصل نمائید. کارشناسان ما، در کمتر از ده دقیقه پاسخگوی شما خواهند بود.
جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را کلیک نمایید